Èra un an a, jorn per jorn : retrobatz tre ara, publicats, les actes de la jornada deu 8 d’abriu de 2019 au Palais deu Luxemborg : « Las lengas regionalas : situacion e perspectivas, dins l’encastre de l’annada internacionala de las lengas autoctònas, jornada d’estudi e debat ».
Aquera jornada, coorganizada per ELEN, Malhum europèu ende l’egalitat de las lengas, le Congrès permanent de la lenga occitana e Kevre Breizh, a acampat un centenat de personas e a beneficiat de la preséncia o deu sosteng de nombroses parlamentaris, elegits locaus, conselhèrs regionaus e delegats associatius de diferentas lengas. Una delegacion importanta es anada, puei, a l’UNESCO ende balhar, a la Directora generala Dauna Audrey Azouley, un dossier que hasèva part de las preocupacions de las associacions e elegits a prepaus de las reformas que botan en causa l’ensenhament de las lengas de França.
Aqueths actes compòrtan un bilanç per lenga, remirablas comunicacions formalas, nombroses documents, questions pertinentas e intervencions espontanèas deus participants. Cau considerar aqueths actes coma un document de trabalh e de reflexion. Consituissen un punt d’etapa e de sintèsi utile sus plan sicuts, notadament sus la situacion de caduna de nòstas lengas, les problèmas e les pensaments de tots a prepaus de lor avénguer. Solide, las situacions son, segon las lengas, plan variadas, plan inegalas, a còps plan pensamentosas, a còps portairas d’esper, çaquelà fòrça problèmas son comparables, notadament :
- l’insufiséncia grèva de l’indispensabla transmission peu sistèma educatiu ;
- le non respècte, per l’Estat, de la Consitucion (article 75-1), que un patrimòni nacionau diu estar sauvagardat e transmés ;
- engatjaments internacionaus e nacionaus, convencions, e una legislacion lingüistica botats en causa de biais indirècte per disposicions reglamentàrias impausadas peu Governament.
Aqueths actes son tanben una etapa de la cronica d’una catastròfa anónciada pr’amor de la reforma deu licèu e deu bachelierat.
Consecutivament a la jornada, nombroses esfòrces son estats desplegats ende sosténguer solucions a las problematicas soslevadas :
- Proposicion d’una seria d’esmendaments aus Senators ende alimentar la discussion, au Senat, de la lei « pour une école de la confiance » ende qu’aquesta permeta de hèr mes e mílhor ;
- Informacions e escambis suus constats de la dintrada escolara pendent le collòqui de la FLAREP le 19, 20 e 21 d’octobre de 2019 ;
- Encontras europèas suus drets lingüistics, au Conselh Regionau de Bretanha a Rennes le 25 d’octobre, dins l’encastre de l’annada mondiala 2019 de las lengas autoctònas ;
- Constitucion d’un collectiu « Pour que vivent nos langues », qu’acampa associacions e elegits, e amassada a París, le 30 de noveme, dambe quauques 600 delegats davant le Ministèri de l’Educacion Nacionala ;
- Tribuna publicada dins Le Monde le 13 de heurèr, signada per 128 universitaris que denóncia le maishant tractament hèit a las lengas regionalas dins las reformas en cors dins l’Educacion Nacionala, au moment deu debat a l’Assemblada Nacionala sus la proposicion de lei sus las lengas regionalas ;
- Enfin, e dins cada territòri concernit, associacions e elegits locaus, Conselhs Regionaus, parlamentaris an contunhat a alertar le Ministre de l’Educacion Nacionala.
Auei, se la prioritat absoluda que s’impausa a l’umanitat sancèra ende combàter l’espandiment deu coronavirus interromp nòstas accions le temps que hasca necèra, vos convidam a descobrir aqueths actes que son contribucions a navèras reflexions ende la defensa e la promocion de la diversitat lingüistica de França e tanben deu monde.
Vo’n desirar bona lectura, comptam sus vosauts totes ende las mobilizacions a vénguer.