Presentacion

Diagnostic e huelha de rota entau desvolopament numeric de l'occitan

Lo Congrès permanent de la lenga occitana es urós de vos presentar la restitucion del projècte « Diagnostic e fuèlha de rota pel desvolopament numeric de la lenga occitana».

De ressorsas e utisses numerics plan utiles per l’occitan son estats fargats aquestas darrièras annadas dins mai d’un domeni e gràcias a divèrsas iniciativas. Podèm mençonar, per exemple, pel patrimòni, l’informacion, la documentacion, las produccions en linha qualitadosas del CIRDÒC e tanben de l'InÒc Aquitània, totes dos membres del Congrès, pels contenguts enciclopedics e lexicals la Wikipèdia ont l’occitan es de mai en mai representat, de trabalhs universitaris en cors coma lo Thesòc e BaTeLòc, per l’audiovisual la jove OCtele, etc.

L’estudi de la DGLFLF-Ministèri de la Cultura e de la Comunicacion¹ sus la plaça de las lengas de França sus l’Internet parla per l’occitan d’una « remarcabla efervescéncia associativa » qu’es pas de bon mesurar e suggerís amb rason que las novèlas iniciativas se fagan « en collaboracion entre los sectors ».

Lo Congrès per sa part s’es consacrat tre sa creacion a l’ofèrta als usatgièrs, jos forma numerica, d’apleches lingüistics de referéncia : multidiccionari, conjugador, basa terminologica, basa toponimica, nòrmas e òbras normativas.

O sabèm totes ça que la, l’occitan a encara un grand retard dins lo numeric, mai que mai dins las tecnologias avançadas del lengatge que son ara plan importantas per l’estatut, l’utilizacion e l’avenidor d’una lenga. L’abséncia d’aquelas tecnologias avançadas del lengatge per l’occitan, d’estudis o fan plan veire, es un factor suplementari de marginalizacion per la nòstra lenga.

Es per aquò que Lo Congrès decidiguèt l’an passat de prepausar un metòde e un encastre operacional per se mainar d’aquel domeni de la nauta tecnologia. L’integrèt dins lo programa 2014 presentat a sos membres a l’amassada generala.

Es amb l’èime que menèt a la constitucion del Congrès que se causiguèt de metre en plaça un dispositiu collegial qu'associèsse a l’encòp los decideires publics² e los operators de recèrca, de transmission e de difusion de la lenga³. Aquel larg partenariat que Lo Congrès a volgut deuriá permetre de garantir la qualitat e de facilitar l’apropriacion e la difusion pels diferents actors qu'an participat..

Aqueles trabalhs son estats realizats dins l’encastre d’una « recèrca-accion », çò que vòl dire que los estagiaris, ja, per d’unes, sovent implicats dins aquela mena de trabalh, son estats los actors de lor formacion e los productors del document. De meses, son estats confrontats a la tecnicitat d’aquelas questions del numeric e de las tecnologias avançadas del lengatge.

An rescontrat d’expèrts internacionals, manejats de metòdes e tecnicas novèls per arribar a fargar un diagnostic e prepausar de preconizacions. Podèm pensar qu’aquel biais de far e la còla qu’a trabalhat menaràn una presa de consciéncia dels enjòcs, una dinamica e la creacion d’una cultura comuna susceptibla de melhorar la nòstra expertisa e las practicas dins aqueles domenis.

Vòli quichar tanben sul fach qu’aquela produccion pòt, plan solide, èsser esmendada, enriquida, melhorada per devenir la basa d’ una accion comuna per las annadas que venon. Totas las contribucions complementàrias seràn planvengudas e calrà far benlèu de prioritats.

Mercegi l’ADEPFO (Associacion pel Desvolopament dels Pirenèus per la Formacion) e los membres del comitat de pilotatge del projècte d’aver bravament sostengut Lo Congrès dins aquela iniciativa qu’auriam pas pogut capitar sens eles.

Mercegi la Fondacion basca Elhuyar e la societat Media.Kom qu'an organizat e enquadrat aqueles trabalhs e nos an fach beneficiar de lor granda experiéncia dins aqueles domenis que mestrejan plan mai que non pas nosautres…

Mercegi Benaset Dazeas, director del Congrès e Aura Seguièr, webmèstra del Congrès per aver aprestat e coordonat aquela formacion e capitat a la menar a bona fin dins lo temps previst. Mercegi totes los qu'an participat al projècte.

Avèm ara de proposicions de desvolopament per las annadas que venon. Nos daissèm pas espaurugar per la terminologia tot còp emplegada dins lo rapòrt : fin finala es question de còrpus de bona lenga per far de bons diccionaris e donar de matèria per diferentas aplicacions, traductor automatic, corrector ortografic, clavièr predictiu, d’aplicacions que per totas las lengas son de mai en mai utilas.

Aquel document es una primièra per l’occitan mas somiem pas. Demòra per far. Sabèm ben que « la fe sens òbras mòrta es » mas cal ben dire tanben que « la fe sens mejans mòrta es ».

Daissarem pas aquelas proposicions dins un tirador. Baste sián la font d’una vertadièra entrepresa collectiva amb per clau una programacion budgetària a la nautor dels enjòcs per la lenga.

D’unes projèctes son amodats mas es indispensable per capitar que los diferents actors, de la recèrca universitària a las entrepresas en passant per las institucions que sostenon l’occitan sián plan associats. Es indispensable tanben que se tròbe de crèdits de la recèrca, de las politicas lingüisticas de l’Estat e de las collectivitats territorialas, de l’Euròpa, de la cooperacion interfrontalièra.

Avèm ben aquí tot un programa.

Gilabèrt Mercadièr
President del Congrès permanent de la lenga occitana

¹ Inventaire des ressources linguistiques des langues de France, realizat en aliança dab ELDA, 2014. Estudi complet descargader deu site de la DGLFLF ençà.

² Ministèri de la Cultura e de la Comunicacion, DRAC Aquitania, Regions Aquitània, Miègjorn-Pirenèus, Lengadòc-Rosselhon, Departament dels Pirenèus-Atlantics, Departament dels Pirenèus-Hauts, Vila de Tolosa.

³ Universitat Tolosa-Jean Jaurès, Lo Congrès permanent de la lenga occitana, CFPÒc Aquitània, CFPO Miègjorn-Pirinèus, CIRDÒC, InÒc Aquitània, Capòc, Edicions Reclams, FIMÒc, OCtele, Ràdio País, Vistedit, collectiu Ça-i.