Lo 26 de mai que'ns deishè Eric Gonzalès, escrivan, lingüista e sòci deu Conselh lingüistic deu Congrès.
Lo Conselh d'administracion deu Congrès permanent de la lenga occitana que presenta las soas condolenças a la soa familha e aus tanhents. Que’vs partatjam aquiu l’omenatge qui’u dedica lo Sèrgi Javaloyès :
Divés passat, que te n’anès tau país deus mistèris, au ras de Garait en Cruesa on t’èras installat tres ans a. La mort que t’a cossirat tròp de d’òra quan pensavas víver dinc a Nadau com m’ac avès dit, n’i a pas hèra. Vertat qu’ei, qu’ac sabès tot. Totun, qu’avès hidat la toa amna a Diu tà har rampèu a çò d’inexorable. Qu’èras nascut a Pau en 1964 dens ua umbla familha, poblants de Gelòs. Arron de la mort tròp dorèca de la toa mamà qu’ès neurit per la toa tanta e los tons pairans locutors deu bearnés qui serà lo ton prètzhèit mei de 45 ans ad arron.
Gojatet, dejà, que pleas quasèrns sus quasèrns de mots, expressions idiomaticas amassats ací, enlà, au moment deus encontres dab los dont ei la prumèra lenga. Qu’ès lèu un lusent collegian e licean. Lo ton terrenh de jòcs e d’aventuras qu’ei la Ciutat de la Taneria a Gelòs. Aqueth lòc d’èrbas sauvatjas, de bròcs e d’arbolets au ras deu brivent gave de Pau, au dret deu castèth de Pau, que serà consacrat per L’òrra istoèra d’un hilh de Gelòs (1), lo ton prumèr roman, gran prèmi de literatura occitana Joan Bodon en 1997.
Aqueste libe que mèrca la literatura gascona per la soa originalitat e la soa modernitat. Aqueste roman polifonic, complit, que va ahiscar un sarròt d’escrivans en èrba — que’n soi un petit, alavetz, a qui demandas de s’i gahar tà non pas estar sol a har romans en occitan — a s’aviar suu sendèr arrabent de la creacion literària. Qu’ei un vertadèr pet de perigle capvath lo cèu deus tons mèstes, Miquèu de Camelat, Simin Palay, Julian de Casabona e Gilbèrt Nario, qu'un sarròt de reaccionaris de tota traca e denonciaràn. D’autes libes que vienen après, Isabèu de la valea (2), Las Tortoras (3), Dazibao (4), Entermiei lordèras (5), Arantxa (6), traduccions dont Hygiène de l’assassin (7) d’Amélie Nothomb o L’Étranger (8) d’Albert Camus. Qu’ès un escrivan reconegut per la comunautat deus escrivans d’Occitania sancèra.
Qu’ès certificat d’occitan-lenga d’òc e que l’ensenhas annadas de seguida. De 1996, qu’ès capredactor de la revista Reclams de l’Escòla Gaston Febus dinc a 1999. Qu’ès de segur un autor secret, conscienciós, retrèit. Ne t’agradan pas las lutz de la reconeishença e que cau sovent que’t chepiqui tà que hàcias çò qui cau tà har vàler la toa òbra. Vertat qu’ei qu’ès fragile : la toa enfança dolorosa que’t tien retirat deu monde. E totun que’u te coneishes de plan lo monde sancèr, de non pas créder.
Vint ans a, que’t gahas a hargar un excepcionau còrpus lingüistic e literari gascon. De gojat ençà, qu’ès un obrèr infatigable de la competéncia lingüistica exemplara. La toa volontat capborruda qu’èra de hargar un diccionari e ua gramatica referenciaus de l’occitan-gascon. Malaja, aquera saloperia de càncer que t’a hèit empach en plen.
Divés passat, quan los medecins de la clinica on èras espitalizat e m’anoncièn la toa mort brutau, que comprenoi de tira que perdèm, dab tu, un escrivan de nautat, un lingüista de tria dont lo Bearn, la Gasconha e l’Occitania e s’avisarén lèu quant comptavas tà la literatura e la lenga occitana de Gasconha. Que lo reiaume de Diu au quau e credès e t'arcuélhia. Que saben acerà hòra qui èras e çò qu’as hèit.
Adiu, Eric.
Sèrgi Javaloyès
escrivan
(1) ed. IEO-PerNoste, 1996 ; ed. Reclams, 2021, (2) ed. Reclams, 2000, (3) ed. Reclams, 2001, (4) ed. Per Noste, 2003, (5) ed. Per Noste, 2007, (6) ed. Reclams, 2014, (7) ed. Per Noste, 2009, (8) ed. Reclams, 2013.