Lo collectiu Pour Que Vivent Nos Langues aviá comunicat en març de 2023 a la seguida de censuras per de tribunals administratius de l'usatge de las lengas regionalas dins las amassadas elegidas en Corsega e en Catalonha nòrd.
Dempuèi, la collectivitat territoriala de Martinica a reconegut lo creòle coma lenga oficiala e lo departament de Pirenèus Atlantics votèt una mocion a l'unanimitat ont s'engatja a « profechar de la reforma constitucionala venenta per tornar questionar la plaça de las lengas regionalas dins la Constitucion ».
Aqueles episòdis illustran las dificultats qu'encontran las collectivitats a far viure nòstras lengas quand son confrontadas a l'article 2 de la constitucion.
Pendent l'inauguracion de la ciutat internacionala de la lenga francesa lo 30 d'octobre darrièr, lo president de la Republica proclamava « Totas las lengas son egalas » mas ajustava sulcòp « del ponch de vista de la dignitat ». Lo collectiu espèra del president que s'exprimisca sus l'egalitat de las lengas tanben sus la question dels dreches, dels mejans e dels engatjaments de l'Estat. Lo president declarèt tanben que « cadun a lo drech de conéisser, parlar, transmetre son o sas lengas, e es un drech non negociable ». Esperam qu'aqueles mots seràn acompanhats de la signatura o la ratificacion de tèxtes internacionals que dison çò meteis. Enfin, declarèt : « Es perqué vòli que nòstras lengas regionalas sián encara mai plan ensenhadas e preservadas, que tròben lor plaça dins l'espaci public ». Lo collectiu ten a li rampelar que sos ministres successius faguèron l'invèrse fins ara, en degradant l'ensenhament de nòstras lengas, sovent amb lo pretèxt de l'article 2.
Lo collectiu foguèt audicionat, aqueste dimècres 8 de novembre de 2023, a l'Assemblada nacionala pels deputats del grop d'estudis Lengas e culturas regionalas (Intergrop parlamentari). Lor es estat fach part del constat alarmant e dels frens tanben tan tecnics coma juridics per transmetre, ensenhar e preservar nòstras lengas.
Sèm convencuts qu'arribarem pas a preservar nòstras lengas que per una plena e entièra reconeissença que passarà per una revision de l'article 2 de la constitucion.
A l'ora d'una eventuala reforma constitucionala, pareis indispensable d'inscriure aquel ponch dins los debats per tal d'èsser en coeréncia amb lo discors del 30 d'octobre e de reparar enfin los prejudicis patits.
Aquestas setmanas passadas, avèm pogut seguir lo trajècte de l'equipa victoriosa d'Africa del Sud pendent la copa del mond de rugbi. Lor imne nacional met a l'onor 5 de las 11 lengas oficialas de lor país. Fòrça es de constatar que lo respècte d'aquela diversitat lingüistica nòtz pas ges a la comunion a l'entorn de lor equipa e a l'unitat de lor país. Causir una lenga unica per « far nacion » es luènh d'èsser una valor universala.
Trobaretz aicí lo dossièr remés als parlamentaris amb los constats e proposicions del collectiu PQVNL :